Çin ajansı Xinhua’nın haberine göre, ülkeyi yöneten Çin Komünist Partisinin (ÇKP) en üst düzey karar organı Merkez Komite Siyasi Bürosu, bugün yaptığı toplantının ardından iki eski bakanın partiden ihraç edildiği duyurdu.
Merkezi Askeri Komisyon, öncesinde yaptığı toplantıda, Li ve Vey’in general rütbelerini geri alırken Çin Halk Kurtuluş Ordusundan (ÇHKO) azletti.
Göreve 2023 yılı başında gelen ve 6 ay sonra aniden ortadan kaybolduktan sonra görevden alınan Li Şangfu hakkındaki soruşturmanın 31 Ağustos 2023’te başlatıldığı, soruşturma sonunda Li’nin başkaları adına çıkar sağlamak üzere büyük miktarda rüşvet aldığının ve başkalarına da rüşvet verdiğinin tespit edildiği belirtildi.
Ülkede 2018-2023 yıllarında savunma bakanlığı yapan Vey hakkındaki soruşturmanın ise 21 Eylül 2023’te başlatıldığı, soruşturma sonunda Vey’in, kayıt dışı hediyeler ve para karşılığında yetkisini başkalarına çıkar sağlamak üzere kullandığının belirlendiği kaydedildi.
“CİDDİ DİSİPLİN İHLALLERİ VE SUÇLAR”
Soruşturmalarda, iki eski bakanın, “ciddi disiplin ihlalleri ve suçlar işlediğine dair” kanıtlar bulunduğu belirtilirken bunlara dair detay verilmedi.
İki eski bakanın söz konusu suçlarla ilgili yargılanacağı kaydedilen haberde, şüphelilerle ilgili sert bir dilin kullanılması dikkati çekti.
Haberde Vey’in, “partiye ve orduya inancını ve sadakatini yitirdiği”, “ÇHKO’nun siyasi ekosistemini ciddi şekilde kirlettiği”, Li’nin ise “asıl görevinden yüz çevirip partinin ilkelerini unuttuğu”, “ÇHKO’nun askeri donanım endüstrisini ciddi şekilde zehirlediği”, ikisinin eylemlerinin, “partinin davasına, ulusal savunmaya, ordunun inşasına ve kıdemli liderlerin imajına ciddi zarar verdiği” ifadeleri yer aldı.
Li ve Vey, Çin’de ordu mensuplarına yönelik yolsuzluk soruşturmalarında hedef alınan son isimler oldu.
ORDUDAKİ YOLSUZLUK SORUŞTURMALARI
Şi, 2012’de Çin Komünist Partisi Genel Sekteri ve ardından devlet başkanı olmasından itibaren yolsuzlukla mücadeleyi en temel politikalarından biri haline getirmişti.
Şi iktidarında parti, devlet yönetimi ve kamu işletmelerini kapsayan yolsuzluk soruşturmaları kapsamında çok sayıda üst düzey yetkili hedef alınırken, soruşturmaların siyasi çizgiye bağlılığı sağlamak, rakipleri ve muarızları elemine etmek için kullanıldığı da iddia ediliyor.
Yolsuzlukla mücadele kampanyasında daha önce silahlı kuvvetlerin bazı üst düzey yetkilileri hakkında soruşturma yürütülmüştü.
Merkezi Askeri Komisyonun eski başkan yardımcılarından General Guo Boşiong, 2016’da rüşvet vermekten ömür boyu hapis cezasına çarptırılırken, hakkında yolsuzluk soruşturması yürütülen General Şü Cayhou, askeri mahkemeye çıkarılamadan 2015’te kanserden hayatını kaybetmişti.
Merkezi Askeri Komisyon Üyesi ve Genelkurmay Dairesi Başkanı General Fang Fınghui 2017’de aniden ortadan kaybolmuş, ardından 2018’de Komünist Partiden ihraç edilmiş ve 2019’da yolsuzluktan ömür boyu hapse çarptırılmıştı.
ROKET KUVVETLERİNE SORUŞTURMA
Yolsuzluk soruşturmaları, yakın zamanda Çin Halk Kurtuluş Ordusunun stratejik caydırıcılık bakımından kritik nükleer silah ve uzun menzilli füzelerinden sorumlu Roket Kuvvetlerini hedef almıştı.
Merkez Askeri Komisyon bünyesindeki Disiplin Teftiş Komisyonu, 28 Temmuz 2023’te, Roket Kuvvetlerinin mevcut komutanı Li Yüçao ile yardımcısı Liu Guangbin’in yanı sıra eski yardımcısı Cang Cıncong’un soruşturulduğunu bildirmişti. Komutan ve yardımcısı görevden alınırken, yerlerine yeni atamalar yapılmıştı.
Li’den önceki Savunma Bakanı Vey Fınghı’nın bir dönem komutanı olduğu kuvveti hedef alan soruşturma, silahlı kuvvetlerde yolsuzlukla mücadele kampanyasının süreceğinin işaretini vermişti.
DONANIM GELİŞTİRME DAİRESİNE SORUŞTURMA
ÇHKO’nun askeri donatım ve modernizasyonundan sorumlu Donanım Geliştirme Dairesi, Temmuz 2023’te tedarik ve ihale süreçlerinde “düzenleme ve disiplin ihlalleri” nedeniyle soruşturma başlatıldığını duyurmuş, o sırada Savunma Bakanı olan Li Şangfu’nun daire başkanı olduğu Ekim 2017’den itibaren tespit edilen “uygunsuzluklarla” ilgili ihbar çağrısı yapmıştı.
Li, bundan yaklaşık bir ay sonra Ağustos 2023’te aniden ortadan kaybolduktan sonra 24 Ekim 2023’te görevden alınmış, daha sonra yerine Donanma Komutanı Dong Cün atanmıştı.
9 GENERALİN MECLİS ÜYELİĞİNE SON VERİLMİŞTİ
Çin Ulusal Halk Kongresi Merkez Komitesi, yıl sonundaki yasama oturumunun ardından 30 Aralık 2023’te 9 generalin meclis üyeliklerine son verildiğini duyurmuştu.
Roket Kuvvetlerinden 5, Donanım Geliştirme Dairesinden 2, Hava ve Deniz kuvvetlerinden 1’er general meclis üyeliğinden çıkarılmıştı.
Roket Kuvvetlerinden eski kuvvet komutanı Li Yüçao, görevdeki ve eski yardımcıları Liu Guangbin ve Cang Cıncong, Li’den önceki kuvvet komutanı Cou Yaning, kuvvetin donanım bölümünün başındaki Lu Hong’un Meclis üyeliklerine son verilmişti.
Donanım Geliştirme Dairesinin görevdeki ve önceki başkan yardımcıları Rao Vınmin ve Cang Yülin ile 2017-2021 dönemindeki Hava Kuvvetleri Komutanı Ding Layhang ve Deniz Kuvvetlerinin Güney Filo Komutanı Cü Şinçun da Meclis üyeliği sonlandırılan askerler arasında yer almıştı.
Generallerin “parti disiplini ve kanunları ciddi ihlal şüphesi” meclis üyeliklerine nedeniyle son verildiği açıklanmıştı.
“Parti disiplini ve kanunları ihlal” ifadesi, Çin’de devlet görevlileri hakkında yürütülen soruşturmalarda yolsuzluk suçlamasına işaret ediyor.
